Bleken

Bleken van verkleurde tanden
Sommige mensen hebben van nature witte tanden, anderen juist gele. Tanden en kiezen kunnen door diverse oorzaken verkleuren. Veel mensen vinden verkleuringen lelijk en willen daarom hun tanden laten behandelen.
Kleur van de tanden en de kiezen
Tanden en kiezen zijn opgebouwd uit tandbeen en glazuur. De kleur en dikte van het tandbeen bepalen voornamelijk de kleur van een tand of kies, het glazuur is vrijwel doorzichtig. De kleur van het tandbeen is erfelijk bepaald, waardoor de één wittere tanden heeft dan de ander. Over het algemeen zijn hoektanden van nature iets geler van kleur. Dit komt omdat de laag tandbeen van de hoektanden dikker is. Door veranderingen in het tandbeen kunnen verkleuringen aan tanden en kiezen optreden.

Wat zijn de belangrijkste oorzaken van verkleuringen:
De dode tand
Binnenin tanden en kiezen bevindt zich een holte gevuld met bloedvaten en
zenuwvezels, de zogenaamde pulpa. Door bijvoorbeeld een ongeluk, of tandbederf
kan de pulpa ontstoken raken en afsterven. Als gevolg hiervan kan de tand blauw of
geel-grijs gaan verkleuren. Het ontstaan van een dergelijke verkleuring is vergelijkbaar met het ontstaan van een gewone blauwe plek in de huid, die optreedt als men is gevallen of zich hard heeft gestoten. De verkleuring van de tand of kies kan in sommige gevallen ook optreden na een wortelkanaalbehandeling, wanneer kleurstoffen uit het vulmateriaal in de tand zijn terecht gekomen.

Veroudering
Op latere leeftijd kunnen door verouderingsprocessen verkleuringen ontstaan. Dit komt omdat er bijvoorbeeld sprake is van slijtage, of omdat de tandhalzen blootliggen, of omdat het glazuur brosser is geworden waardoor er kleine scheurtjes in zijn ontstaan. Verkleuringen ontstaan dan sneller doordat kleurstoffen makkelijker in het poreuze tandbeen kunnen dringen. Daarnaast wordt door veroudering de laag tandbeen dikker waardoor tanden en kiezen vaak wat donkerder van kleur worden.

Ongeval
Een val of klap op een tand tijdens de kinderjaren kan vaak aanleiding geven tot de vorming van extra tandbeen waardoor de tand op latere leeftijd geleidelijk aan geler wordt.

 

 

Medicijngebruik
Wanneer jonge kinderen tetracycline (een bepaald soort antibioticum) krijgen, kan dit verkleuringen in het blijvend gebit veroorzaken. De verkleuring wordt tijdens de aanleg van het gebit als het ware in het tandbeen ingebouwd.

 

 

Ontwikkelingsstoornissen
Stoornissen in de ontwikkeling van het gebit kunnen bepaalde verkleuringen veroorzaken. Fluorose is een voorbeeld van zo’n stoornis. Het ontstaat doordat kinderen gedurende de vorming van het blijvend gebit te veel fluoride hebben gekregen. Dit geeft witte oppervlakkige verkleuringen in het glazuur van het blijvend gebit. Langdurige ziekte tijdens de peuter- en kleuterjaren kan ook effect hebben op de ontwikkeling van het glazuur en meer vlekachtige verkleuringen geven.

Behandeling van verkleuringen
Verschillende verkleuringen zijn goed te behandelen met een bleekmethode. Het beste resultaat wordt behaald bij gelijkmatige gele verkleuringen. Het bleken van donkere en vlekachtige verkleuringen is minder eenvoudig. In die gevallen kan er een kunststof of porseleinen schildje op de tand worden geplaatst om de verkleuring te maskeren. Soms kan het verkleurde plekje worden weggeslepen en kan de tand worden hersteld met een witte vulling. De tandarts kan het beste bepalen op welke wijze een verkleuring moet worden behandeld.

Bleken
Tanden kunnen witter worden gemaakt door een behandeling met speciale bleekmiddelen. De oorzaak van de verkleuring bepaalt welke methode en welke stoffen moeten worden toegepast. Afhankelijk van de mate van verkleuring en de behandelmethode kan de duur van de totale behandeling variëren van één uur tot zes weken. Er zijn twee verschillende methoden van bleken. Het bleken van binnenuit bij een verkleurde dode tand en het bleken van buitenaf bij een verkleurde levende tand. Afhankelijk van de aard van de verkleuring zal de tandarts een bepaalde methode of een combinatie van methoden toepassen.

Bleken van dode tanden
Deze methode wordt uitgevoerd bij tanden waarvan de zenuwvezels en bloedvaatjes (de pulpa) in de wortel zijn afgestorven. Na een wortelkanaalbehandeling kan de dode tand van binnenuit worden gebleekt. De tandarts verwijdert hiervoor eerst de vulling uit de tand. Daarna wordt de tand op de volgende wijze gebleekt:
In de tand wordt een papje met een bleekmiddel aangebracht waarna de tand direct wordt afgesloten met een tijdelijke vulling. Het echte bleekproces zal op deze wijze enkele dagen duren. Afhankelijk van het behaalde of gewenste resultaat, wordt de behandeling enkele malen herhaald. Uiteindelijk wordt de tand met een definitieve vulling afgesloten.

Bleken van levende tanden
Levende tanden kunnen op twee manieren worden gebleekt, namelijk door een bleekbehandeling bij de tandarts of door een behandeling thuis:

Bleken door de tandarts
Bij deze methode van bleken, bleekt de tandarts de tand van buitenaf door waterstofperoxide of een speciale bleekgel op de tanden aan te brengen. De behandeling in de praktijk begint met het tandsteenvrij maken, gevolgd door het polijsten van de te bleken tanden en kiezen, en meteen daarop het plaatsen van een mondexpander om de te bleken tanden “vrij te leggen”. Om ervoor te zorgen dat het bleekmateriaal alleen op de tanden komt die behandeld gaan worden, wordt eerst een bescherming voor het tandvlees aangebracht. Vervolgens kan het bleekmateriaal worden verwarmd met een speciale lamp om het bleekproces te versnellen.
Na enige minuten wordt de beschermlaag van het tandvlees verwijderd en worden de tanden opnieuw gepolijst en wordt er een fluoride laag aangebracht. De behandeling is nu voltooid. Dit bleeksysteem geeft u dus wittere tanden in minder dan een uur.

Thuis bleken
Bij deze methode maakt de tandarts een goed passende ‘bleeklepel’. Deze lepel is gemaakt van zachte kunststof. Hierin wordt een gel aangebracht waaruit gedurende zes tot acht uur steeds een klein beetje waterstofperoxyde (van een geringe concentratie) vrijkomt. Afhankelijk van de verkleuring zal er na enkele dagen tot weken voldoende resultaat zijn. De behandeling kan bijvoorbeeld ’s nachts gebeuren. Omdat deze gel de keel of het tandvlees kan gaan irriteren, is het van belang dat de ‘bleeklepel’ goed past, zodat er geen gel kan ‘uitlekken’. Toch kunnen tandvlees en tanden gevoelig worden door de behandeling, maar dit is van voorbijgaande aard.

Zelf bleken?
Sommige mensen overwegen zelf hun tanden te bleken. Het is echter ten zeerste af te raden om zonder overleg met uw tandarts zelf te gaan bleken. Wanneer u dit doet is het namelijk mogelijk dat u schadelijke producten op uw tanden aanbrengt, Bovendien bestaat het risico dat er te lang met het bleken wordt doorgegaan, waardoor het oppervlak van de tanden wordt verzwakt. Als u uw tanden wilt bleken, bespreek dit dan altijd met uw tandarts.

Resultaat van bleken
Het is niet altijd goed in te schatten of het resultaat dat wordt beoogd ook wordt behaald. Het bereikte resultaat is meestal niet blijvend. Een jaar na het bleken van levende tanden wordt in de meeste gevallen al een zichtbare achteruitgang van het blekingsresultaat gezien. Bij jongere mensen is het resultaat duurzamer dan bij oudere. Na circa drie jaar zal de behandeling moeten worden herhaald. Dit geldt zowel voor het bleken van dode als levende tanden. De herhalingsbehandeling zal soms minder tijd in beslag nemen.
Door het bleken worden glazuur en tandbeen poreuzer, waardoor kleurstoffen weer makkelijker er in kunnen doordringen. Bij mensen die roken en/of veel koffie en thee drinken zal de verkleuring sneller terugkomen. Verder zullen gebleekte tanden, net zoals niet-gebleekte tanden, op den duur door veroudering verkleuren.
Wanneer tanden met witte vullingen worden gebleekt, kunnen vullingen die eerst goed van kleur zijn, te donker worden ten opzichte van de gebleekte tanden.
Dit komt omdat de vullingen zelf niet worden gebleekt.
In zo’n geval moeten er nieuwe vullingen worden gemaakt.

Worden mijn tanden net zo wit als de tanden van TV-bekendheden?
De witte tanden van TV-sterren worden gemaakt met kleine plaatjes die op de tanden worden geplakt (zogenaamde Facings). Dit kunstmatig effect kan op natuurlijke wijze niet worden geïmiteerd. Daarnaast komen dermate sneeuwwitte tanden erg onnatuurlijk over. Een natuurlijk gebit heeft immers kleurnuances.

Hoe lang blijven mijn tanden zo mooi wit?
Hoe lang uw tanden mooi wit blijven is sterk afhankelijk van uw poets- en eetgedrag. Voedingswaren die sterke verkleuring kunnen veroorzaken zoals rode wijn, nicotine, koffie, thee e.d. moeten bij voorkeur direct na de behandeling gemeden worden.

Doet de behandeling pijn?
Onderzoek heeft uitgewezen dat bij een juiste voor- en nabehandeling tanden en tandglazuur niet worden aangetast. Het komt soms voor dat na de behandeling de tanden gevoelig zijn voor temperatuurverschillen. Deze gevoeligheid is binnen een dag verdwenen en kan goed behandeld worden met fluoride of een paracetamol.

Wie komt voor bleken in aanmerking?
In principe kan iedereen deze cosmetische behandeling ondergaan. Algemeen kan worden gesteld dat tand vervangende gebitselementen (facings, protheses etc.) en vullingen niet kunnen worden gebleekt. Voor een homogeen resultaat (dezelfde kleurtint voor gezonde tanden, andere vullingen, tandvervangers enz.) kan uw tandarts zorg dragen.

Voor- en nadelen van het bleken
Voordelen:
Bij gelijkmatige geringe verkleuringen kan de tandkleur worden verbeterd zonder dat er aan de tanden zelf hoeft te worden geslepen.
Bij een verkleuring van een dode tand kan een aanvullende behandeling met bijvoorbeeld een kunststof of porseleinen schildje soms worden voorkomen of eenvoudiger worden gemaakt.
Nadelen:
Het resultaat is niet altijd te voorspellen en zal in de loop van de tijd minder worden.
Bij ernstige verkleuringen is een aanvullende behandeling met bijvoorbeeld een kunststof of porseleinen schildje nog noodzakelijk.
In het geval van roken of frequent koffie- en theedrinken, zal vaak weer een verkleuring optreden.
Het effect van langdurig of herhaald bleken op het tandweefsel is nog onbekend.
Tandbeen, glazuur en vullingen zullen ten gevolge van het bleken aan het oppervlak veranderingen ondergaan. Tandbeen en glazuur worden hierdoor poreuzer, waardoor kleurstoffen weer makkelijker erin kunnen dringen.
Tijdens de zwangerschap en borstvoedingsperiode is het niet aangewezen een bleaching te ondergaan.
Rokers kunnen beter stoppen met roken voordat de tanden worden gebleekt. Het roken doet niet alleen het blekingseffect teniet, sommige onderzoekers zijn bezorgd over het gecumuleerde effect dat waterstofperoxide en roken kan hebben op de weefsels.

Belangrijke opmerkingen en adviezen:
Kosten
De kosten voor een bleekbehandeling hangen af van de toegepaste methode(s) en van het aantal tanden en kiezen dat behandeld moet worden. U kunt kan uw tandarts vragen wat de kosten voor de behandeling zijn.

Voortzetting van de behandeling
Het is van belang de behandeling tussentijds niet te onderbreken omdat hierdoor de totale behandeltijd wordt verlengd. Voor de controle op het verloop van het bleekproces is het nodig dat u regelmatig de tandarts bezoekt.

Effect van etenswaren en dranken op het bleekproces
Bepaalde etenswaren en dranken bevatten kleurstoffen die het (thuis) bleken nadelig kunnen beïnvloeden. Bovendien wordt door het bleekproces de schadelijke werking van koolzuurhoudende frisdranken en citrusvruchten versterkt. Tijdens de periode van het bleekproces wordt het volgende geadviseerd:
ten aanzien van drinken: bij voorkeur alleen water en melk drinken en geen koffie, thee, rode wijn, koolzuurhoudende frisdranken en sap van citrusvruchten.
ten aanzien van eten: geen citrusvruchten, kleurstof bevattende etenswaren (bijvoorbeeld vruchtenjam) en kleurstof bevattende groenten.
Aanslag door roken en thee drinken
Sommige mensen hebben last van donkere vlekken op tanden en kiezen als gevolg van roken of veel thee of wijn drinken. Aanslag door roken, thee of wijn veroorzaakt een gekleurd laagje op het glazuur, maar geen echte verkleuring van de tand zelf. Deze aanslag kan de mondhygiënist of tandarts door middel van polijsten verwijderen.
‘Verkleuring’ als gevolg van een amalgaamvulling
Een tand of kies kan door een amalgaamvulling er donkerder uitzien. Dit komt meestal niet door een verkleuring, maar doordat de vulling als het ware door het glazuur schemert. Bleken kan dit dan ook niet verhelpen. Afhankelijk van de situatie kan de tandarts het probleem oplossen door de amalgaamvulling door een witte vulling te vervangen. Soms is het nodig een kunststof of porseleinen schildje, of in het uiterste geval een kroon op de tand of kies aan te brengen.

Bleken met speciale tandpasta’s
Er zijn tandpasta’s te koop die een bleekmiddel bevatten. Het is mogelijk hiermee tanden enigszins witter te maken. De resultaten van dergelijke tandpasta’s vallen echter vaak tegen. Het is niet vergelijkbaar met de eerder beschreven bleekmethoden. Wel kan het, op advies van de tandarts, als ondersteuning worden gebruikt bij bijvoorbeeld het ‘thuis bleken’.
Als u uw tanden wilt bleken, bespreek dit dan altijd met uw tandarts.